Γιατί δέν ἐπραγματοποιήθη τό Τάμα τοῦ Ἔθνους

Ὅταν λέμε «τάμα», ἐννοοῦμε μία ὑπόσχεση στόν Θεό ὅτι θά ἐκτελέσουμε κάτι σέ ἐκδήλωση τῆς εὐγνωμοσύνης μας γιά τό ὅτι ὁ Θεός μᾶς ἔδωσε αὐτό πού ζητήσαμε. Τό λεγόμενο «Τάμα τοῦ Ἔθνους» εἶναι μία ὑποτίθεται ὑπόσχεσις τοῦ ἑλληνικοῦ λαοῦ ὅτι, σέ ἐκδήλωση τῆς εὐγνωμοσύνης του γιά τήν ἀπόκτησιν τῆς ἐλευθερίας τοῦ ἑλληνικοῦ ἔθνους, θά κτίσει ναόν πρός τιμήν τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ. Γιά νά ὑπάρχῃ, λοιπόν, Τάμα τοῦ Ἔθνους, πρέπει τήν παρέμβασιν τοῦ Θεοῦ γιά τήν ἱκανοποίησιν  τοῦ αἰτήματος αὐτοῦ νά τήν ἤθελε ὅλο τό ἔθνος καί αὐτό νά ἦτο ἡ ἀπόκτησις τῆς ἐλευθερίας τῶν Ἑλλήνων, ὄχι δηλαδή τῶν Ἑλλήνων πού κατοικοῦσαν στήν ἐδαφική περιοχή πού λέγεται Ἑλλάς, ἀλλά σέ ὅλη τήν Ὑφήλιο. Ἀλλά, ζήτησε ποτέ ὁ ἑλληνικός λαός τέτοια γενική ἐλευθερία ὅλων τῶν Ἑλλήνων; Καί ἀπέκτησε ποτέ ὁ ἑλληνικός λαός τέτοια, ἀφοῦ τεράστιες ἑλληνικές περιοχές εἶναι ἀκόμη ὑπό ξενικήν κατοχήν;

Εἰς τά πρακτικά τῆς Δ' Ἐθνοσυνέλευσης πού συνεδρίασε στό Ἄργος στίς 31 Ἰουλίου 1829 διαβάζουμε: 

Παρ’ ὅλην τήν αἰσιοδοξία τῶν συμπατριωτῶν μας τῆς ἐποχῆς ἐκείνης, φαίνεται καθαρά καί ἐκ τῆς ἄνω ἀποφάσεως τῆς Ἐθνοσυνελεύσεως ὅτι δέν συνέβησαν τά γεγονότα διά τήν πραγμάτωσιν τῶν ὁποίων ἡ Ἐθνοσυνέλευσις ἔκαμε τό τάμα, διότι οὔτε εἰς τό Ἔθνος ἐχαρίσθη ἡ ἐλευθερία του, ἀφοῦ τό μέγιστον μέρος του ἔμεινε ὑπόδουλο εἰς τούς Τούρκους (ὅπως ὅλη ἡ νησιωτική Ἑλλάδα τοῦ Αἰγαίου καί τῶν Ἰονίων νήσων, ἡ Μικρά Ἀσία, ἡ Κύπρος, ἡ Κρήτη καί τά Δωδεκάνησα, ἡ Ἤπειρος καί ὁ Εὔξεινος Πόντος). Σημειωτέον ὅτι καί διά τό φερόμενον ὡς ἐλευθερωθέν τμῆμα τοῦ ἑλλαδικοῦ χώρου ἡ ἀπελευθέρωσίς του ἦτο ψευδεπίγραφος, διότι ἡ ἐφημερίς τῆς Κυβερνήσεώς του ἐξεδίδετο εἰς τήν γερμανικήν καί τήν ἑλληνικήν γλῶσσαν, ἡ δέ δῆθεν ἀπελευθέρωσίς του δέν ἦτο παρά μόνον ἡ ἀντικατάστασις τοῦ αὐθέντου διά τοῦ Βαυαροῦ ἡγεμονίσκου Ὄθωνος ἀντί διά ἐκλεγομένης ὑπό τοῦ ἑλληνικοῦ λαοῦ κυβερνήσεως.

Ἐξάλλου, τό Τάμα τοῦ Ἔθνους πρέπει νά πραγματοποιηθῇ ὅταν ἡ ἑλληνική κυβέρνησις κρίνει. Ἀλλά, γιά νά εἶναι σωστή ἡ κρίσις τῆς ἑλληνικῆς κυβερνήσεως, πρέπει τοὐλάχιστον τό μεγαλύτερο μέρος τοῦ ἔθνους νά ἔχει ἀποκτήσει τήν ἐλευθερίαν του. Εἶναι ὅμως ἀναμφισβήτητον ὅτι αὐτό δέν ἔχει συμβῆ, διότι τό μεγαλύτερο μέρος τοῦ ἔθνους ἐμφανῶς δέν εἶναι ἐλεύθερον, αὐτό δέ πού θεωρεῖται ὡς ἐλεύθερον μέ πρωτεύουσα τήν Ἀθήνα εἶναι σαφῶς ὑπόδουλον στίς ἄλλες κρατικές ὀντότητες ὅπως διαισθάνεται κάθε Ἕλληνας. Γεγονός εἶναι ὅτι, ἀνεξαρτήτως τοῦ ὅτι ἡ ἑλληνική κυβέρνησις ἀρνεῖται νά ἐκτελέσῃ τό Τάμα τοῦ Ἔθνους ἕνεκα τῆς ἀθεΐας τῶν μελῶν της, ἡ Ἑλλάδα δέν ἀπέκτησε ἀκόμη τήν ἐλευθερίαν ἐκείνην διά τήν ἀπόκτησιν τῆς ὁποίας θά πρέπει νά ἐκπληρώσῃ τό τάμα τοῦ Ἔθνους.