Η ΧΑΡΑ ΤΗΣ ΑΦΑΝΕΙΑΣ

(Εἰς φίλον αἰσθανθέντα ὅτι παρηγκωνίσθη)

1. Ὅταν ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ἔγραψε τὸ «ἐν τῇ ἀφανείᾳ ἐλεύθερος» ἐξέφραζε μίαν ἐμπειρίαν. Ἡ δημοσιότης εἶναι δουλεία σκληρά. Ἡ ἑκουσία ἀφάνεια εἶναι δρόμος πρὸς τὴν ἐλευθερίαν. 

2. Ὑπάρχουν ἀφανεῖς βαρυγκομοῦντες διὰ τὴν ἀφάνειάν των καὶ ἐπιδιώκοντες τὴν προβολήν των. Ζοῦν τὸ μαρτύριον τῆς στερήσεως. Ἀλλ’ αὐτὸ τὸ ὁποῖον στεροῦνται καὶ τὸ ὁποῖον ἐπιθυμοῦν, ἡ δημοσιότης, εἶναι δηλητήριον, ὅπως ἀκριβῶς τὰ ναρκωτικά. Μόνον ἡ ἑκουσία ἀφάνεια ἐλευθερώνει.

3. Ἡ ἐπιθυμία τῆς διακρίσεως κατατρύχει πολλούς. Ἡ ὑπὲρ πάντας διάκρισις εἶναι ἀνέφικτος. Ὡς ἐκ τούτου καὶ ἡ δίψα τῆς διακρίσεως εἶναι ἀκόρεστος.

4. Ὁ ἔχων ἀκόρεστον δίψαν εἶναι δυστυχής. Ζῇ τὸ μαρτύριον μιᾶς ἀνεκπληρώτου ἐπιθυμίας. Ἀγωνιᾶ πρὸς κορεσμὸν δίψης μὴ δυναμένης νὰ κορεσθῇ, τυραννούμενος εἰς ἔργον σισύφειον.

5. Ὁ σοφὸς γνωρίζει τὴν κεκρυμμένην ἀξίαν ἑαυτοῦ κατενώπιον Θεοῦ καὶ ἐκπλήσσεται διότι ὁ Θεὸς τιμᾷ τὸν ἄνθρωπον ὑπὲρ πᾶν κτίσμα, ἐνδυόμενος τὴν σάρκα αὐτοῦ καὶ ἐνανθρωπίζων. Ἀρκεῖται ὡς ἐκ τούτου εἰς τὴν πρὸς αὐτὸν τιμὴν τοῦ Θεοῦ, τὴν μόνην ἀξίαν ὑπολογισμοῦ, καὶ ἀδιαφορεῖ διὰ τὴν ὑπὸ τῶν ἀνθρώπων τίμησιν ἢ ἀτίμωσιν τοῦ προσώπου του, δεδομένου ὅτι τὰ κριτήρια αὐτῶν, ρευστὰ καὶ εὐαλλοίωτα ὄντα, προσδιορίζονται ἑκάστοτε ἐκ προσωπικῶν προτιμήσεων καὶ στεροῦνται ἀντικειμενικότητος.

6. Ἡ ἀφάνεια εἶναι θησαυρὸς εἰρήνης καὶ δὴ τόσον πλουσιώτερος, ὅσον περισσότερον θὰ ἠδύνατο εὐπροσώπως νὰ ἐμφανισθῇ ὁ ἀφανής. Ἡ ἐμφάνισις τοῦ πλουσίου ἀφανοῦς ἰσοδυναμεῖ μὲ διασκορπισμὸν τῆς οὐσίας αὐτοῦ εἰς ἀνοήτους εὐφημιστάς. Πτωχεία καὶ κενότης, ἔναντι τοῦ πυροτεχνήματος τῆς ἀνθρωπίνης δόξης.

7. Ὁ πειρασμὸς τῆς ἐμφανίσεως, τῆς προβολῆς, τῆς διακρίσεως, εἶναι πειρασμὸς προσβάλλων τὴν ἔλλογον κρίσιν, τὸν κυβερνήτην νοῦν, καὶ ἀχρηστεύων, ἐὰν νικήσῃ, τὴν λογικὴν τοῦ θέματος. Ὅθεν, ὁ αὐτοπροβαλλόμενος αὐταποδεικνύεται ἀνοηταίνων, ὡς σκορπίζων τοὺς θησαυροὺς αὐτοῦ μὲ ἀντάλλαγμα πινάκιον φακῆς ἢ ἦχον χειροκροτημάτων, ἐξαφανιζομένων ἀμφοτέρων ἐν στιγμῇ χρόνου.

8. Κρείσσων ἡ ἀφάνεια μετὰ πλούτου ἢ δοξασμὸς ἀνθρώπινος μετὰ πενίας πνευματικῆς. Καὶ γὰρ ὁ ὑπὲρ πάντας πλουτῶν Θεὸς κρύπτει τὸν Ἑαυτοῦ πλοῦτον ἐν φάτνῃ γεννώμενος καὶ σπαργάνοις περιελισσόμενος. Κρύπτει τὴν Ἑαυτοῦ δύναμιν, μὴ καταβαίνων ἀπὸ τοῦ Σταυροῦ. Κρύπτει τὴν Ἑαυτοῦ Ἀνάστασιν μὴ ἐμφανιζόμενος τοῖς πολλοῖς, ἀλλὰ μόνον τοῖς ὀλίγοις ἀξίοις. Διδάσκει οὕτως ἐμπράκτως, ἡμῖν ὑπολιμπάνων ὑπογραμμὸν ἵνα κατακολουθήσωμεν τοῖς ἴχνεσιν Αὐτοῦ.

9. Ὤ! Ἡ χαρὰ τῆς ἀφανείας εἶναι μόνιμος καὶ διαρκεῖ ὅσον ἡ ἀφάνεια. Ἐνῷ ἡ χαρὰ τῆς προβολῆς διαρκεῖ τὰς ὀλίγας στιγμάς, καθ’ ἃς οἱ προβολεῖς εἶναι ἐστραμμένοι πρὸς τὸν δυστυχῆ προβαλλόμενον, τὸν γνωρίζοντα καὶ ἀναμένοντα ἐναγωνίως τὴν στροφὴν αὐτῶν εἰς ἄλλον ἀνόητον.

10. Φεῦγε, ψυχή μου, τὴν προβολὴν καὶ σώζου. Ζήτει τὴν ἀφάνειαν καὶ εὑρήσεις ἀνάπαυσιν. Φυλαχθείημεν ἀπὸ τῆς ἐπιδιώξεως τῆς κενῆς δόξης. Ἀμήν.

Τῇ 31ῃ Δεκεμβρίου 1977

Ἀπὸ τὸ βιβλίο τοῦ Ηλ. Χρησίμου «ΥΠΕΡ ΔΕ ΠΑΝΤΑ ΝΙΚΑ Η ΑΛΗΘΕΙΑ. Γράμματα σὲ φίλους γιὰ ἐπίκαιρα θέματα».